Lekkie gawędy czy sążniste analizy? Opowieści o fatałaszkach czy może biznesowych dylematach? A może: zawsze frapujące historie silnych kobiet, które dopiero dziś wychodzą na światło dzienne?  W styczniu książki o Warszawie odpowiedzą na różne potrzeby. Zobacz:

Pionierki

To niepozorna książeczka wydana w serii „Architektura jest najważniejsza”, ale nie warto jej nie doceniać. Składa się z tekstów różnych autorów poświęconych kobietom, które w swojej dyscyplinie (nie zawsze była to architektura) szły w awangardzie, a dziś często mało kto o nich pamięta.

Nie ukrywam, że niektóre teksty czytało mi się świetnie (np. ten autorstwa Hanny Faryny-Paszkiewicz), inne – mozolnie i  bez większej przyjemności (szczegółów Ci daruję, przekonaj się sam). Wynikało to oczywiście ze specyficznego stylu autorów. Jest wśród nich Joanna Majczyk i Agnieszka Tomaszewicz, Hanna Faryna-Paszkiewicz, Grzegorz Piątek, Marta Leśniakowska i Grażyna Hryncewicz-Lamber.

A wśród bohaterek książki? Anna Ptaszycka – w Warszawie możesz ją kojarzyć z ulicy Łazienkowskiej, gdzie zaprojektowała dla harcerzy budynek służący dziś za dom kultury i Wanda Melcer, której demaskatorskie artykuły i eseje o przedwojennej stolicy mogły kiedyś wpaść Ci w oko. Pojawia się też Wanda Filipowiczowa, którą możesz znać pod innym nazwiskiem: Krahelska (ciotka Syreny z pomnika) albo Dobrodzicka. Jaki wkład wniosła w kulturę? To ona wymyśliła i odpowiadała za koncepcję, dobór autorów i szatę graficzną (to ostatnie – za sprawą wybieranych przez nią artystów) za najbardziej ekskluzywny magazyn wnętrzarski czyli „Arkady”. Określenie „wnętrzarski” jest tu zresztą pewnym uproszczenie, dziś nazwalibyśmy go raczej lifestylowym.

Marta Leśniakowska pisze o Gizelli Marguliesównie, a Grażyna Hryncewicz-Lambert o Teresie Chmurze-Pełech sportretowanej wcześniej przez Olgę Tokarczuk pod postacią Janiny Duszejko w powieści „Prowadź swój pług przez kości umarłych” oraz filmowym „Pokocie”.

Pionierki, praca zbiorowa, Wyd. EMG

Herse. Warszawski Dom Mody

Kiedy usłyszałam o tej książce, z jednej strony się ucieszyłam, z drugiej – zmartwiłam. Sądziłam, że Muzeum Warszawy, wydawca, potraktuje tę pozycję jedynie jako rodzaj powiększonego, a co ważniejsze – suchego i nudnego katalogu do wystawy pochodzących z tej pracowni obiektów na wystawie. I zostałam pozytywnie zaskoczona: fakt, inwentaryzatorskich opisów ubrań jest bez mała połowa zawartości książki, za to pierwsza część to fascynująca podróż przez kulturę materialną i salony Warszawy od końca XIX do lat 30. XX wieku.

Autorka książki zaczyna od przedstawienia historii domów mody w Europie, by na tym tle umieścić dzieje warszawskiego potentata. Dokładnie opisuje początki działalności, zanim jeszcze Herse przeniósł się na Marszałkowską róg Kredytowej, z którym to adresem będzie dotąd kojarzony.

Wielkim atutem książki jest ogromna liczba materiałów promocyjnych i katalogów zgromadzonych w Muzeum Warszawy. Dzięki nim łatwo można wsiąść w wehikuł czasu i przenieść się do Warszawy, w której kupowało się dżempry i windhorsty, a wieczorem wystrojone w bindę i egretę mieszkanki pozowały do portretów znanym malarzom?.

To ciekawa książka również dla tych, których interesuje kwestia prowadzenia biznesu: przecież Herse przetrwał nie tylko kilka radykalnych zmian gustu, ale też z powodzeniem przeszedł przez Wielki Kryzys. Nie ukrywam: to także powód, dla którego ta książka skończyła się dla mnie dużo za szybko…

Agnieszka Dąbrowska: Herse. Warszawski Dom Mody. Wyd. Muzeum Warszawy

Sekrety Warszawy

To kolejna książka wydana przez łódzkie wydawnictwo Księży Młyn. Trzeba przyznać, że na warszawską odsłonę cyklu trzeba było czekać dość długo (dość powiedzieć, że Wrocław doczekał się już dwóch części  „Sekretów…”), a książka  Jerzego S. Majewskiego jest pierwszą – lata całe po rozpoczęciu cyklu – poświęconą stolicy. I jak to z tym autorem bywa: to krótkie, lekko napisane gawędy o ludziach i miejscach, do jakich przyzwyczaił nas jako wieloletni dziennikarz Gazety Stołecznej.

O czym i o kim konkretnie? Ot, choćby o skomplikowanym powrocie do ukochanej Warszawy ciała ostatniego króla Polski; o wielkich a mało znanych mieszkańców ostańca z ulicy Waliców, odzianych w czarne golfy bywalców intelektualnej kawiarni na Foksal, cudownym objawieniu na Muranowie, pechowej Miss Polonii, rozmówcach z dwóch stron Żelaznej Kurtyny.

Jeśli chodzisz na moje spacery, nie znajdziesz tu wiele nowości, ale jeśli zaczynasz swoją przygodę z odkrywaniem Warszawy pewne ciekawostki na pewno będą dla Ciebie zaskoczeniem.

Chociaż: przyznam, że ja sama nie byłam świadoma ani istoty „domu przesyłkowego”, ani dokładnych lokalizacji tylu lotnych szulerni.

Również objętościowo pozycja to przyjazna, łatwo można ją przeczytać… podróżując komunikacją miejską.

Jerzy S. Majewski: Sekrety Warszawy, Wyd. Księży Młyn